Το σλόγκαν του Euro2012 (“Creating History Together“, δηλαδή «γράφοντας μαζί ιστορία») είναι πλέον βέβαιο ότι δεν αφορούσε το κομμάτι της τακτικής, αφού στα μέχρι στιγμής 30 παιχνίδια δεν καταγράφηκαν νέες μόδες, ρηξικέλευθες ιδέες και εμπνευσμένες στρατηγικές κινήσεις. Τουναντίον στα περισσότερα εξ αυτών το θέαμα ήταν από βαρετό έως κουραστικό. Μία ανία που (όσο παράδοξο κι αν ηχεί) οφείλεται στο tiki-taka.
Το ισπανικό αγωνιστικό στιλ με τις πολυάριθμες κοντινές και σωστές πάσες έγινε δεκτό με ενθουσιασμό μετά την κατάκτηση του Euro2008 και αποθεώθηκε μετά την άνοδο των «φούριας ρόχας» στην κορυφή του κόσμου το 2010.
«Μη παιχνίδι»
Δύο χρόνια αργότερα, η ομάδα του Βιθέντε δελ Μπόσκε εξακολουθεί να ευρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τον ανταγωνισμό. Οι «φούριας ρόχας» παραιτούνται ολοένα και πιο συχνά από τη χρησιμοποίηση ενός καθαρόαιμου επιθετικού κορυφής, διότι βάσει της δικής τους φιλοσοφίας η αντίπαλη περιοχή δεν πρέπει να είναι «κατειλημμένη», αλλά οι παίκτες να πατούν σε αυτήν μόνο για να ολοκληρώσουν τις προσπάθειές τους.
Με τον Φάμπρεγας ως ψευτοεννιάρι ο 61χρονος εκλέκτορας ενίσχυσε περαιτέρω τη μεσαία γραμμή και περιόρισε ακόμη περισσότερο τις (ούτως ή άλλως ελάχιστες) πιθανότητες του αντιπάλου να τον χτυπήσει στην κόντρα. Μολονότι δεν πρόκειται για κάποια καινούργια τακτική, έχει αποκληθεί ήδη ως Tiki-Takanaccio (από το συνδυασμό του tiki-taka και του catenaccio) και έχει ξεσηκώσει ήδη πλείστες αποδοκιμασίες.
«Με το αγωνιστικό στιλ της η Ισπανία θέλησε να κοιμίσει τη Γαλλία και τους θεατές, δυστυχώς το κατάφερε. Αυτό ήταν ένα μη παιχνίδι με πολλή κατοχή μπάλας», επέκρινε μετά τον προημιτελικό ανάμεσα στους «φούριας ρόχας» και τους «τρικολόρ» ο προπονητής της Άρσεναλ, Αρσέν Βενγκέρ, ένας ακραιφνής θιασώτης και δάσκαλος του επιθετικού παιχνιδιού με γρήγορους συνδυασμούς, του ποδοσφαίρου της μίας επαφής.
Η καθιέρωση του 4-2-3-1
Η κριτική του Αλσατού έφερε στη μνήμη πολλών μία ατάκα που έχει αποδοθεί στον Ουίνστον Τσόρτσιλ: «Η τελειότητα παραλύει». Μεταφρασμένο σε ποδοσφαιρικούς όρους είναι ό,τι ακριβώς έχουν προσφέρει μέχρι τώρα στο Euro2012 οι Ισπανοί. Ευθύνονται για τούτη την παράλυση οι ίδιοι ή αντίπαλοί τους; Η απάντηση, ως είθισται, ευρίσκεται στη μέση.
Τα περασμένα χρόνια το (βασισμένο στις αρχές του Άγιαξ και του Γιόχαν Κρόιφ) ισπανικό σύστημα ποδοσφαιρικής εκπαίδευσης τελειοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε μια ολόκληρη γενιά ποδοσφαιριστών επιδεικνύει σήμερα ονειρική σιγουριά στο χειρισμό της μπάλας ακόμη και στο ύψιστο επίπεδο ανταγωνισμού. Αυτό επιτρέπει στους «φούριας ρόχας» να μεταφέρουν ολοκληρωτικά το παιχνίδι στο μισό του γηπέδου που αναλογεί στον αντίπαλο.
Η διαρκής επιτυχία αυτού του στιλ μετέτρεψε το 4-2-3-1 σε παντοδύναμο σύστημα, μπροστά στο οποίο κάθε άλλο θεωρείτο πεπαλαιωμένο και κατώτερο. Όπως ήταν αναμενόμενο, όμως, δεν αποδείχθηκαν όλες οι ομάδες ικανές από πλευράς τακτικής και τεχνικής, να αξιοποιήσουν την κατοχή μπάλας. Και μολονότι ακόμη αναζητούν τρόπους να προσαρμόσουν αυτό το σύστημα στις ιδιαίτερες αρετές τους, οι αντίπαλοι της Ισπανίας έχουν στο μεσοδιάστημα βρει τον τρόπο να τη ζορίζουν περισσότερο.
Η επανάσταση…
Με το πέρας της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα οι πραγματικοί ειδήμονες του ποδοσφαίρου είχαν αντιληφθεί ότι η αληθινή τέχνη της Μπαρσελόνα και της εθνικής Ισπανίας είναι η αμυντική στρατηγική: η πίεση στον αντίπαλο, η δημιουργικότητα στην αμυντική συμπεριφορά.
Οι Ισπανοί έχουν γαλουχηθεί σ’ έναν τρόπο προσέγγισης του ποδοσφαίρου που επιτάσσει, προτού ακόμη κερδίσεις την μπάλα, να έχεις κατά νου μια ιδέα του τι θα κάνεις μετά. Σε κάθε προσπάθεια άμυνας πρέπει να υπάρχει μια ιδέα της επακόλουθης κόντρας: η άμυνα ως σκεπτόμενη επίθεση.
Με τις εκνευριστικά σίγουρες μεταβιβάσεις ο αντίπαλος φθείρεται σωματικά και νοητικά, αφού είναι υποχρεωμένος διαρκώς να τρέχει πίσω από την μπάλα. Και, όταν κάποια στιγμή την πάρει, βλέπει τους Ισπανούς (όχι να υποχωρούν, αλλά) να κάνουν ακόμη ένα βήμα πιο μπροστά και να τον πιέζουν, για να του την κλέψουν μακριά από τη δική τους περιοχή.
…και η κόντρα επανάσταση
Η απάντηση σε αυτήν την επανάσταση δόθηκε -για πρώτη φορά τόσο μαζικά- στο Euro2012 μέσω της επιστροφής σε μια εντελώς διαφορετική ιδέα: η άμυνα ως σκεπτόμενη άμυνα και τίποτε παραπάνω. Όχι ως προσχέδιο της επίθεσης, αλλά μόνον ως κλέψιμο του χώρου και της χαράς του αντιπάλου για το παιχνίδι, μόνον ως φθορά.
Με διαφορά δύο χρόνων η Ίντερ (2010) και η Τσέλσι (2012) ηγήθηκαν αυτής της κόντρα επανάστασης. Στους ημιτελικούς και στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, απέναντι στις ίδιες ομάδες (Μπαρσελόνα, Μπάγερν), στόχος της στρατηγικής τους δεν ήταν το κλέψιμο της μπάλας, αλλά το κλείσιμο όλων των χώρων για πάσες, σπριντ και σουτ.
Η άμυνα ως καθαρή παρεμπόδιση (με σχεδόν απροσπέλαστες, στατικές γραμμές) δεν ενδιαφέρεται για το κλέψιμο της μπάλας, την ανάπτυξη και τη δημιουργία. Περιμένει καρτερικά τη μία στιγμή που ο αντίπαλος δεν θα έχει πια όρεξη, θα χάσει την αυτοσυγκέντρωση και θα κάνει ένα δώρο.
Αναζητώντας το κλειδί
Προσώρας οι επιτυχίες αυτών των ομάδων στο Τσάμπιονς Λιγκ αποτελούν την εξαίρεση. Οι πλείστοι αναζητούν ακόμη πώς θα τις μετατρέψουν σε κανόνα, πώς δηλαδή θα προσαρμόσουν τη νέα τακτική στις ιδιαιτερότητές τους.
Ο Ράφα Μπενίτεθ το έθεσε στη σωστή βάση: «Οι αντίπαλοι της Ισπανίας έχουν πλέον μία ιδέα για το πώς να μη χάνουν από αυτήν. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι μπορούν να την κερδίσουν». Όντως ουδείς φαίνεται να έχει βρει το κλειδί. Απέναντι στην Πορτογαλία η Ισπανία συμπλήρωσε 19 επίσημα παιχνίδια στη σειρά άνευ ήττας, στα τελευταία 15 εξ αυτών έχει δεχτεί μόλις τρία τέρματα κι έχει κρατήσει 12 φορές ανέπαφη την εστία της.
«Στο μεσοδιάστημα όλες οι ομάδες έχουν μάθει να αμύνονται καλά. Είναι όμως φανερό ότι πλέον δυσκολεύονται ακόμη και στη δημιουργία φάσεων για γκολ», υπογράμμισε ο αρχηγός της εθνικής Γερμανίας, Φίλιπ Λαμ. Αν αυτή η δυσκολία οφείλεται σε έλλειψη ικανοτήτων, κατανοείται. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, στην αντίθετη περίπτωση. Μετά τον αποκλεισμό στην προημιτελική φάση Λοράν Μπλαν, παραδέχτηκε ότι στόχος της Γαλλίας απέναντι στην Ισπανία ήταν να πάει στην ανάπαυλα με το 0-0. Το τέρμα του Αλόνσο στο 19’ χάλασε το σχέδιο και, όπως αποδείχτηκε, οι «τρικολόρ» δεν είχαν δεύτερο.
Η συνειδητή επιλογή υπέρ της τυφλής άμυνας ακόμη και από ομάδες με επιθετικές αρετές έχει εκνευρίσει ήδη τον επικεφαλής σκάουτερ των «φούριας ρόχας», Πάκο Χιμένεθ, αφού πλέον κάθε έκθεσή του για τον προσεχή αντίπαλο (είναι ταυτόσημη με την προηγούμενη και) καταλήγει στον κάλαθο των αχρήστων.
Εξ ου και μόνο συμπτωματικό δεν ήταν πως η πλειονότητα των 23 παικτών στην αποστολή της εθνικής Ισπανίας ψήφισε τη Γερμανία ως πιθανότερο αντίπαλο στον τελικό του Κιέβου. Ήταν η μύχια ελπίδα τους για έναν αντίπαλο, απέναντι στον οποίο θα μπορούν να παίξουν ποδόσφαιρο και όχι ακόμη ένα μη-παιχνίδι που θα θυμίζει Tiki-Takanaccio. Εν τέλει θα βρουν απέναντί τους την Ιταλία, την πιο αυθεντική εκπρόσωπο του catenaccio, το οποίο όμως έχει αποκηρύξει υπό τον Τσέζαρε Πραντέλι!
Δημοσιεύτηκε στην ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου