Η ΕΕ διχάζει την Αγγλία

του Λεωνίδα Βατικιώτη

Δεν είναι μόνο τα μνημόνια που διαλύουν τα πολιτικά συστήματα, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ελλάδας με την κατάρρευση του παραδοσιακού δικομματισμού, της Ιταλίας με την άνοδο του κόμματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλιο και της Ισπανίας με την ορμητική είσοδο στην πολιτική ζωή του κόμματος Ποδέμος που έναν χρόνο μετά την ίδρυσή του, τον Ιανουάριο του 2014, θεωρείται το φαβορί για τις βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν στην Ισπανία στο τέλος του 2015. Οδοστρωτήρας αποδεικνύεται επίσης κι η ίδια η λιτότητα. Μάρτυρας η Αγγλία…

Το Λονδίνο μπορεί να μην εφάρμοσε ποτέ τη βάρβαρη λιτότητα που επιβλήθηκε στην ηπειρωτική Ευρώπη, επιλέγοντας ένα μείγμα πολιτικής με περισσότερες ομοιότητες στην οικονομική πολιτική του Ομπάμα. Δεν έλειψαν ωστόσο κι εκεί οι περικοπές κι η επιπλέον φορολόγηση. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση ο «φόρος της κρεβατοκάμαρας», όπως ευφυώς χαρακτηρίστηκε. Βάσει του νέου μέτρου δικαιούχοι επιδομάτων κατοικίας έχασαν μέρος της επιδότησης, αν είχαν δωμάτια αναξιοποίητα ή κενά. Η επιβολή του συγκεκριμένου μέτρου, που θίγει φορολογούμενους στις παραγωγικές ηλικίες 16-61 ετών, προκάλεσε μαζικές πορείες διαμαρτυρίες το Μάρτιο του 2013 στις μεγάλες πόλεις της Αγγλίας. Και δεν ήταν οι μοναδικές αφορμές που έδωσε η κυβέρνηση συμμαχίας των Συντηρητικών με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες. Ρήγμα στις σχέσεις της με τους ψηφοφόρους προκάλεσε επίσης κι η αύξηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων.

Ως αποτέλεσμα των μέτρων λιτότητας, οι εκλογές της 7ης Μαΐου στην Αγγλία θα σημάνουν το τέλος του παραδοσιακού δικομματισμού, στο πλαίσιο του οποίου Εργατικοί και Συντηρητικοί εναλλάσσονταν στην εξουσία. Με βάση δημοσκοπήσεις και τα δύο κόμματα στις προσεχείς εκλογές δεν πρόκειται να συγκεντρώσουν πάνω από 65%, όταν στο απόγειο της εκλογικής τους επιρροής, π.χ. το 1951 είχαν συγκεντρώσει το 97% των ψήφων. Οι κακοί οιωνοί είχαν φανεί στις περυσινές ευρωεκλογές, όταν το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) του Νάιτζελ Φάρατζ βγήκε πρώτο συγκεντρώνοντας το 27,49% των ψήφων (και 24 έδρες), με δεύτερο κόμμα να έρχεται το Εργατικό με 25,4% (και 20 έδρες).

Πολιτική ρευστότητα

Τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Μαΐου θεωρούνται απρόβλεπτα με τον Ντέιβιντ Κάμερον των Συντηρητικών να συγκεντρώνει τα ίδια ποσοστά με τον Εντ Μίλιμπανττων Εργατικών που διεκδικεί την πρωθυπουργία. Οι Συντηρητικοί μάλιστα δεν αποκλείουν νέες εκλογές το φθινόπωρο του 2015, μένοντας να αποδειχθεί, αν πρόκειται για κινδυνολογία, ανάλογης αυτής που προκάλεσε ο Σαμαράς, στοχεύοντας να αποτρέψει τις διαρροές από το κόμμα του. Η αβεβαιότητα αυξάνεται για πολλούς λόγους. Αρχικά είναι η εμφάνιση του αντιμεταναστευτικού κι εχθρικού απέναντι στην ΕΕ κόμματος του Φάρατζ που τραβάει σαν μαγνήτης ψηφοφόρους των Συντηρητικών. Απώλειες όμως δέχονται κι οι Εργατικοί βλέποντας την παραδοσιακή εκλογική τους πελατεία να τους εγκαταλείπει τόσο προς το Πράσινο Κόμμα όσο και προς το Σκοτσέζικο Εθνικό Κόμμα που μπορεί να έχασε το δημοψήφισμα στη Σκοτία το Σεπτέμβριο με μια διαφορά μάλιστα 55-45, ωστόσο έχει αυξήσει σημαντικά τη συσπείρωσή του, κόβοντας έτσι ψήφους από τους Εργατικούς. Απώλειες καταγράφουν οι Εργατικοί λόγω και της επιμονής, με την οποία προπαγανδίζουν την παραμονή της Αγγλίας στην ΕΕ, σε βαθμό να αμφισβητούν ακόμη και το προγραμματισμένο δημοψήφισμα για το 2017, ακολουθώντας κατά βήμα την πορεία της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, που έγινε ο πιο πιστός οπαδός της ΕΕ. Αντίθετα φυσικά με ό,τι ισχύει στο εσωτερικό των Συντηρητικών, όπου αυξάνεται η δυσφορία κατά της ΕΕ, συχνά ως μέσο ανάσχεσης της αυξανόμενης εμβέλειας του Φάρατζ. Δημοσκόπηση που έγινε μεταξύ στελεχών των Συντηρητικών στις αρχές Φεβρουαρίου έδειξε ότι το 58% επιθυμεί την έξοδο από την ΕΕ!

Ο Ντ. Κάμερον ωστόσο δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει πως το μέλλον της Αγγλίας βρίσκεται εντός της ΕΕ. «Δεν πιστεύω πως η σωστή απάντηση για τη Βρετανία είναι να φύγει από την ΕΕ», δήλωσε στις 7 Ιανουαρίου, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν φλερτάρει με το… Brexit. Στην επιλογή του Ντέιβιντ Κάμερον να στηρίξει την παραμονή της Αγγλίας στην ΕΕ σημαντικά βαραίνει η ψήφος εμπιστοσύνης που δίνει στις Βρυξέλλες το Σίτι του Λονδίνου, όπου χτυπά η καρδιά της αγγλικής οικονομίας· μιας οικονομίας που τα τρία τέταρτα προέρχονται από τις υπηρεσίες. Τυχόν αποχώρηση της Αγγλίας από την ΕΕ θα σήμαινε πως οι επενδυτικές τράπεζες της Αγγλίας θα έχαναν αυτομάτως την πρόσβαση που τώρα διαθέτουν σε 500 εκατ. καταναλωτές που ζουν σε 28 χώρες. Οπότε, για να μπορέσουν να διεισδύσουν στις αγορές αυτές, θα ήταν αναγκασμένες να ανοίξουν υποκαταστήματα που σημαίνει επιπλέον κόστος. Παραφωνία σε αυτή την επιλογή είναι ο ακραία κερδοσκοπικός κλάδος των κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνου (hedgefunds) που απειλείται από τα μέτρα ρύθμισης της αγοράς, τα οποία θα επιβάλλει σύντομα η Γερμανία, με αποτέλεσμα να υποστηρίζουν σταθερά την έξοδο από την ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση όμως αποτελούν μικρή μειοψηφία στο σύνολο των τραπεζιτών.

Κατ’ εντολή της Ουάσινγκτον

Σε ό,τι αφορά το βρετανικό κατεστημένο η επιλογή της ΕΕ συνδέεται και με τις υποδείξεις της Ουάσινγκτον. Κυρίως για πολιτικούς λόγους οι ΗΠΑ θέλουν την Αγγλία εντός της ΕΕ, για να μπορούν να έχουν καλύτερη γνώση των διεργασιών και τη δυνατότητα να επηρεάζουν σε κρίσιμες συγκυρίες, π.χ. πολεμικές επεμβάσεις σε τρίτες χώρες.

Η σημαντικότερη επιφύλαξη των ίδιων των Βρετανών απέναντι στην ΕΕ σχετίζεται με την οικονομία. Η Αγγλία το 2014, παρά τα μέτρα λιτότητας που εφάρμοσε, απέφυγε την ύφεση, στην οποία παραδέρνει η Ευρώπη. Κατά 2,6% αυξήθηκε η οικονομία της, πετυχαίνοντας το υψηλότερο ποσοστό μεγέθυνσης μεταξύ των ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών. Παρότι το τελευταίο τρίμηνο του έτους οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ συρρικνώθηκαν στο 0,5% απέχουν σημαντικά των ευρωπαϊκών κακών επιδόσεων, επιτρέποντας για παράδειγμα η ανεργία να παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (6%, όταν ένα χρόνο πριν τον Ιανουάριο του 2014 ήταν 7%). Έτσι στα μάτια των βρετανών πολιτών η ΕΕ είναι ταυτισμένη με την ύφεση και την ανεργία, πολύ πιο έντονα απ’ ό,τι η οικονομική πολιτική του Κάμερον.

Πηγή