Όσα δεν (θέλουν να) ξέρετε για το Μουντιάλ

Από αγωνιστικής πλευράς είναι σίγουρο ότι έχετε πληροφορηθεί σχεδόν τα πάντα για το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Βραζιλία. Αυτός άλλωστε είναι ο στόχος όσων αποκομίζουν κέρδη από τέτοιες διοργανώσεις. Το ενδιαφέρον να εστιάζεται μόνον εκεί, όπου οι ίδιοι επιθυμούν. Εν προκειμένω είναι σαφές πως οι αστέρες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου (οι πλείστοι εξ αυτών πασπαλισμένοι με τη χρυσόσκονη της σύγχρονης showbiz) αποτελούν πιο προνομιακό πεδίο προβολής απ’ ό,τι ο δοκιμαζόμενος λαός της Βραζιλίας, τον οποίο η κυβέρνηση της χώρας -σύμφωνα με τη μομφή του Ρομάριο- «εξαπατά και ληστεύει».

Όσοι έχουν ισχυρή μνήμη, θυμούνται το περασμένο καλοκαίρι τις διαδηλώσεις και τις διαμαρτυρίες εκατομμυρίων κατοίκων στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών. Οι αποδοκιμασίες στο πρόσωπο της πρωθυπουργού Ντίλμα Ρούσεφ στο εναρκτήριο παιχνίδι ήταν τόσες και τέτοιες που την υποχρέωσαν σε απουσία από τον τελικό. Εξ ίσου μεγάλη είναι η αποστροφή των Βραζιλιάνων προς τη FIFA, την οποία θεωρούν εξ ίσου διεφθαρμένη οργάνωση με την κυβέρνησή τους (και δεδομένων των πρόσφατων αποκαλύψεων για τον τρόπο ανάθεσης του Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ μάλλον δεν έχουν άδικο).

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, πάνω από το ήμισυ του βραζιλιάνικου πληθυσμού αξιολογεί το Παγκόσμιο Κύπελλο, που ανοίγει απόψε αυλαία, ως ένα super deal της FIFA και της κυβέρνησης Ρούσεφ, εξ ου και το 80% που το 2007 (χρονιά ανάθεσης) αδημονούσε για τη διοργάνωση έχει συρρικνωθεί σήμερα σε ποσοστό κάτω του 50%.

Τα… περιττά γήπεδα

Η χρονική αρχή του νήματος των σκανδάλων που έχουν βγάλει εκτός εαυτού τους Βραζιλιάνους εντοπίζεται προ επταετίας, όταν ο (τότε πρωθυπουργός) Λούιζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα «υποχρέωνε» τη FIFA να συμφωνήσει στη διεξαγωγή της τελικής φάσης σε 12 γήπεδα. Η παγκόσμια ομοσπονδία, όπως ενημέρωσε επίσημα ο γενικός γραμματέας Τζερόμ Βάλκε, ουδέποτε απαίτησε περισσότερα από οκτώ (ή δέκα) γήπεδα, ωστόσο ο μεγαλομανής Λούλα οραματιζόταν τότε ένα Μουντιάλ σε όλη την επικράτεια της Βραζιλίας.

Επτά χρόνια αργότερα το κόστος αυτών των 12 σταδίων έχει χαρίσει ήδη στη Βραζιλία τον τίτλο της παγκόσμιας πρωταθλήτριας στα έξοδα και έχει γίνει αιτία διαμάχης μεταξύ κυβέρνησης και FIFA. Η τελευταία διατείνεται ότι κάλυψε (από ιδιωτικές πηγές) όλο το κόστος κατασκευής, ενώ η Ρούσεφ καταγγέλλει ότι το ποσό της παγκόσμιας ομοσπονδίας «δεν έφτανε ούτε για μισό γήπεδο»(!), εξ ου και η κυβέρνησή της υποχρεώθηκε να βάλει (χοντρό) χέρι στον κρατικό κορβανά -κι ας είχε τάξει το 2007 ο Λούλα ότι οι φορολογούμενοι δεν θα επιβαρυνθούν ούτε σεντ για το Παγκόσμιο Κύπελλο…

Αύξηση κόστους κατά 285%

Το γιατί δημιουργήθηκε αυτό το χρηματοδοτικό κενό γίνεται εύκολα αντιληπτό, αν αναλογιστεί κάποιος ότι το αρχικά υπολογισμένο κόστος των σταδίων αυξήθηκε εν τέλει κατά 285%! Αποτέλεσμα; Τα 2,8 δισ. του συνολικού κόστους γι’ αυτά ξεπερνά τα χρήματα που δόθηκαν αθροιστικά για τον ίδιο σκοπό στα Παγκόσμια Κύπελλα του 2010 (Ν. Αφρική) και 2006 (Γερμανία)! Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της KPMG, στο προσεχές μέλλον το ήμισυ των πιο ακριβώς σταδίων παγκοσμίως θα ευρίσκονται στη Βραζιλία! Και αυτό είναι μόνον η αρχή.

Από τα 12 γήπεδα τα πέντε ανακαινίστηκαν και τα υπόλοιπα κατασκευάστηκαν για τη διοργάνωση. Περίπου το ένα τρίτο του συνολικού κόστους απορρόφησαν τα υπερσύγχρονα στάδια σε Μπραζίλια και Μανάους, όπου δεν εδρεύουν επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι, για να τα χρησιμοποιήσουν ως έδρες μετά το Μουντιάλ! Από τα άλλα δέκα στάδια στα τρία παίζουν ομάδες β’ κατηγορίας, όποτε κι εκεί τα περισσότερα παιχνίδια θα δίνονται ενώπιον άδειων κερκίδων και τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης θα είναι δυσανάλογα. Δεδομένου ότι οι ιδιώτες χρηματοδότησαν συνολικά μόλις το 9% αυτών των γηπέδων, αντιλαμβάνεστε στην πλάτη ποιου θα φορτωθούν και τα μελλοντικά κόστη των επονομαζόμενων «λευκών ελεφάντων».

Θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα

Ακόμη ένας ταιριαστός επιθετικός προσδιορισμός θα ήταν το «αιματοβαμμένα», δεδομένου ότι στη διάρκεια των εργασιών ανακαίνισης ή ανέγερσής τους καταγράφηκαν οκτώ οικοδομικά ατυχήματα με τραγική κατάληξη. Το πρώτο κρούσμα σημειώθηκε τον Ιούνιο του 2012 στην Μπραζίλια, τρεις εργάτες έχασαν τη ζωή τους στο Σάο Πάουλο και άλλοι τόσοι στο Μανάους, ενώ άλλος ένας «έσβησε» στις 8 Μαΐου στην Κουιάμπα.

Τόσο οι εργασιακές συνθήκες όσο και η ποιότητα των έργων είναι δύο σημαντικές παράμετροι που μετριάζουν ακόμη και καλές ειδήσεις, όπως π.χ. ότι η Κορίνθιανς απέκτησε πλέον στο Σάο Πάουλο ένα ιδιόκτητο γήπεδο ή ότι ένεκα των σταδίων οι κατασκευαστικές εταιρείες υποχρεώθηκαν να κάνουν και έργα υποδομής γύρω από αυτά. Φυσικά εδώ υπάρχει η δικαιολογημένη ένσταση και αγανάκτηση των κατοίκων, αφού ούτε τα μισά από τα 168 έργα υποδομών που υποτίθεται ότι θα έκαναν ευκολότερη και καλύτερη τη ζωή τους δεν είναι έτοιμα, ενώ οι πολυάριθμοι κάτοικοι που εκτοπίστηκαν από τις περιοχές ανέγερσης των σταδίων περιμένουν ακόμη και σήμερα τις νόμιμες αποζημιώσεις τους από το κράτος.

Το τελευταίο αδυνατεί να βρει τους πόρους γι’ αυτές τις αποζημιώσεις μέσα σε μια οικονομία που έχει «στεγνώσει» και δεν προβλέπεται να πάρει τα πάνω της παρά το Μουντιάλ. Γερμανοί οικονομολόγοι κατέδειξαν ότι τόσο στη Γερμανία (2006) όσο και στη Νότιο Αφρική (2010) η ανάπτυξη της οικονομίας μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν ξεπέρασε το 0,4%. Οι βασικές αιτίες ήταν αφ’ ενός τα πολύ υψηλά έξοδα, αφ’ ετέρου οι απατηλές ελπίδες για πρόσθετους τουρίστες. Προ διετίας δημοσιοποιήθηκε μελέτη του δανέζικου ινστιτούτου αθλητικών σπουδών για το τι απέφεραν οικονομικά σε 20 χώρες (μεταξύ αυτών Ελλάδα, Ν. Αφρική, Πολωνία, Ουκρανία, Πορτογαλία) 75 στάδια που είχαν φτιαχτεί για μεγάλες διοργανώσεις. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων τα γήπεδα αυτά αποδείχθηκαν ζημιογόνα, διότι χρησιμοποιούνταν σπανιότατα, ενώ είχαν υψηλά έξοδα συντήρησης. Αυτό είχε συνέπειες και για τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία, τα ταξί και τους μικροεμπόρους της περιοχής.

Μνήμες δικτατορίας

Κάτι τέτοια βλέπουν και ακούν οι Βραζιλιάνοι και εδώ και δύο χρόνια διαδηλώνουν μαζικά κατά της διοργάνωσης αποδεικνύοντας πως δεν αρκούνται πλέον σε «άρτο και θεάματα». Στις ειρηνικές ως επί το πλείστον πορείες διαμαρτυρίας -με αγαπημένα σλόγκαν τα “Não vai ter copa“ (εδώ δεν θα γίνει Μουντιάλ), “Fifa go home” και “Fuck Fifa”- μετέχουν χιλιάδες νεαροί της μεσαίας τάξης, πολυάριθμοι άστεγοι, ηλικιωμένοι και παιδιά, ωστόσο αυτό δεν αποτρέπει ούτε την αστυνομία από τη χρήση βίας ούτε την κυβέρνηση από την προετοιμασία νόμου που προβλέπει τη σύλληψη των διαδηλωτών με την υποψία της τρομοκρατίας -επαναφέροντας τοιουτοτρόπως στη μνήμη των παλαιοτέρων τις εποχές της προ 50ετίας στρατιωτικής δικτατορίας.

Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η δικαιοσύνη, καθώς μόλις προχθές εργατικό δικαστήριο χαρακτήρισε παράνομη την απεργία των εργαζομένων στο μετρό του Σάο Πάουλο (σ.σ. αξιώνουν αύξηση 12,2% στους μισθούς τους, ενώ η κυβέρνηση προσφέρει μόνον 8,7%) και γνωμοδότησε πως κάθε μέρα συνέχισής της θα επιφέρει πρόστιμο 160.000€ στη συντεχνία τους.

Μόνο συμπτωματική συνεπώς δεν είναι η δημιουργία οργανώσεων, όπως η «Λαϊκή Επιτροπή Μουντιάλ και Ολυμπιάδας», που απαιτεί περισσότερη δικαιοσύνη, καταγράφει τη βία της αστυνομίας και απαριθμεί τα ψεύδη της κυβέρνησης. Η τελευταία, αντί να απολογείται για το εξωπραγματικό συνολικό κόστος της διοργάνωσης (σ.σ. υπολογίζεται ότι αγγίζει τα 10 δισ. €), χρησιμοποιεί τα κανάλια του Globo, προκειμένου να προπαγανδίσει τα πλεονεκτήματα του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Και το πράττει με τέτοιο τρόπο, ώστε πρόσφατα κρατικοί εισαγγελείς κατέθεσαν αίτηση κατά της προβολής των εν λόγω διαφημίσεων, τις οποίες χαρακτηρίζουν «παράλογα απομακρυσμένες από την πραγματικότητα»!

Εν όψει των εκλογών του ερχόμενου Οκτωβρίου, στις οποίες θα επιδιώξει τη συνέχιση της πρωθυπουργίας της, η Ντίλμα Ρούσεφ δεν έχει να ανησυχεί μόνον για όλα τα προηγούμενα φαινόμενα διαφθοράς ή για το γεγονός ότι οι συμπατριώτες της έχουν αλλάξει ονομασία στο εθνικό νόμισμα και αντί για ρεάλ το αποκαλούν… σουρεάλ. Ο χειρότερος εφιάλτης της είναι η ντροπή που αισθάνονται οι πλείστοι Βραζιλιάνοι, επειδή αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο -αντί να αναδείξει τη χώρα τους- έρχεται να επιρρώσει την ιστορική ρήση του Σαρλ ντε Γκολ ότι «δεν πρέπει κανείς να παίρνει στα σοβαρά τη Βραζιλία».

Υ.Γ.: Εξυπακούεται ότι ο μόνος κραυγαλέα κερδισμένος αυτού του ανά τετραετία πανηγυριού είναι η παγκόσμια ομοσπονδία. Σαφώς επωφελούνται στο μέγιστο βαθμό και οι χορηγοί, αλλά τα δικά τους κέρδη φορολογούνται, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα της FIFA. Ενημερωτικά, για το Μουντιάλ του 2014, υπολογίζονται στα τέσσερα δισεκατομμύρια δολάρια. Καλή θέαση…