Διαιτησία και τεχνολογία

Στην Κύπρο η συζήτηση (πάντοτε υπό τη μορφή αμφισβήτησης και διαμαρτυρίας) για τους διαιτητές (έχει καταντήσει να) είναι τόσο αναπόσπαστο μέρος του παιχνιδιού όσο και η μπάλα. Όσο βέβαιο είναι πως υπάρχουν ανίκανοι ή επιτήδειοι διαιτητές, άλλο τόσο σίγουρο είναι πως τις πλείστες φορές η ανάδειξή τους σε «κοράκια», «μαύρα πρόβατα», «αποδιοπομπαίους τράγους» (προσθέστε ό,τι άλλο σχετικό έχετε ακούσει ή χρησιμοποιήσει) απλώς επικαλύπτει τα σφάλματα και τις παραλείψεις των καταγγελλόντων. Συναγωνισμός σε αυτό το επίπεδο υπάρχει μόνο από την Ελλάδα, απ’ όπου (συμπτωματικά, άραγε;) θα γίνει και… εισαγωγή διαιτητών στη δεύτερη φάση του πρωταθλήματος.

Η συγκεκριμένη πρακτική, ωστόσο, δεν υπάρχει καν ως σκέψη (πόσο μάλλον ως λύση) στις προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες. Σ’ αυτές το μέγα ερώτημα είναι άλλο: χρειάζεται ο διαιτητής τεχνολογικά υποβοηθήματα -και, αν ναι, ποια; Πρόσφατα η συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα αναζωπυρώθηκε στη Γερμανία (οικοδέσποινα του περασμένου Παγκοσμίου Κυπέλλου) και στην Αυστρία (συνδιοργανώτρια του προσεχούς Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος), με αφορμή λανθασμένες αποφάσεις των διαιτητών και των βοηθών τους, οι οποίες επηρέασαν αποτελέσματα αγώνων.

Η γκάφα του Μερκ

Στη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας ο δρ. Μάρκους Μερκ, μια από τις κορυφαίες σφυρίχτρες παγκοσμίως, ομολόγησε πως στην αναμέτρηση Βέρντερ-Ντόρτμουντ (1/3/08) βίωσε τη χειρότερη στιγμή της 20χρονης διαιτητικής του καριέρας ένεκα της αδυναμίας του να ανακαλέσει μια απόφασή του (σ.σ. εμπιστευόμενος τον βοηθό του μέτρησε ως κανονικό τέρμα που είχε επιτευχθεί από θέση οφσάιντ).

Ο 45χρονος Γερμανός παραδέχθηκε το λάθος του αμέσως μετά το τέλος της αναμέτρησης και κατέθεσε μια πρόταση που ήδη έχει συζητηθεί συχνά, αλλά σπάνια έχει ακουστεί από στόμα διαιτητή: «Σε αντίθεση με την πλειονότητα των συναδέλφων μου τάσσομαι υπέρ της χρήσης του βίντεο. Η καθιέρωσή του θα κάνει το ποδόσφαιρο πιο δίκαιο για όλους».

Σ’ αυτούς περιλαμβάνεται φυσικά και ο διαιτητής, ο οποίος συχνά βρίσκεται στο επίκεντρο ως ο απόλυτος περίγελως. Αυτό, άλλωστε, συνέβη και στον ίδιο τον Μερκ, αφού αμέσως μετά το κακώς κατακυρωθέν τέρμα στον ηλεκτρονικό πίνακα του «Βέζερσταντιον» προβλήθηκε σ’ επανάληψη η επίμαχη φάση καθιστώντας σαφές πως υπήρξε παράβαση. Η σαφώς διακαής επιθυμία του οδοντιάτρου από το Παλατινάτο να διορθώσει το σφάλμα του προσέκρουσε στους κανονισμούς της ΦΙΦΑ, σύμφωνα με τους οποίους απόφαση διαιτητή επί τετελεσμένου συμβάντος δεν είναι ανακλητέα.

Υπόμνημα για βέτο

Την περασμένη Τρίτη ο Μερκ κατέθεσε στη Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ένα 30σέλιδο υπόμνημα, στο οποίο μεταξύ άλλων αιτείται την κατοχύρωση δικαιώματος βέτο! Τι σημαίνει αυτό; Πως σε μια αναμέτρηση οι προπονητές των ομάδων και ο διαιτητής θα νομιμοποιούνται να ζητήσουν -έκαστος από δύο φορές- τη χρήση βίντεο για τη διαλεύκανση μιας επίμαχης φάσης.

Οριστική κι αμετάκλητη απόφαση γι’ αυτή θα λαμβάνει εν συνεχεία μια τριμελής ουδέτερη επιτροπή, η οποία θα γνωμοδοτεί σε διάστημα το πολύ ενός λεπτού, προκειμένου ο αγώνας να μη διακόπτεται για μεγάλο διάστημα. «Δεν γίνεται να λαμβάνει την οριστική απόφαση ο διαιτητής, διότι τότε και πάλι θα μετατρέπεται σε μαύρο πρόβατο», αιτιολόγησε ο Μερκ την πρότασή του για τους λεγόμενους «υπερδιαιτητές».

Οι υποστηρικτές

Η εισήγηση του 45χρονου ρέφερι βρήκε άμεσα υποστηρικτές και μάλιστα από την πλευρά των προπονητών. «Καταστάσεις που κρίνουν ένα παιχνίδι πρέπει να ελέγχονται και τα σοβαρά λάθη να διορθώνονται», δήλωσε ο τεχνικός της Βόλφσμπουργκ, Φέλιξ Μάγκατ. «Αν διαθέτεις την απαραίτητη τεχνολογία, γιατί να μη τη χρησιμοποιείς;», αναρωτήθηκε ρητορικά ο ομόλογός του στην Ντόρτμουντ, Τόμας Ντολ.

Από την Αυστρία, όπου εσχάτως διατάχθηκε επανάληψη της αναμέτρησης Άλταχ-Ράπιντ Βιέννης επειδή ο διαιτητής καταστρατήγησε τους κανονισμούς στην εκτέλεση πέναλτι (σ.σ. το οποίο, παρεμπιπτόντως, ήταν ανύπαρκτο, αλλά επ’ αυτού δεν μπορούσε να διαταχθεί επανάληψη, διότι επρόκειτο για μη ανακλητέα απόφαση διαιτητή επί τετελεσμένου γεγονότος), ο Πέτερ Πάκουλτ τάχθηκε επίσης αλληλέγγυος του Μερκ.

«Όλα εξελίσσονται. Γιατί πρέπει το ποδόσφαιρο να μένει στάσιμο. Αν στις επίμαχες φάσεις ο διαιτητής έχει τη δυνατότητα να δει το βίντεο, το πολύ μία ή δύο φορές ανά ημίχρονο, δεν θα ήταν άσχημο και το παιχνίδι δεν θα διαρκούσε περισσότερο από πέντε λεπτά επιπλέον», τόνισε ο τεχνικός της Ράπιντ.

Οι πολέμιοι

Η επιθυμία τους, ωστόσο, προσκρούει στην άκαμπτη θεμελιώδη αρχή του Ζεπ Μπλάτερ. Εδώ και χρόνια ο πρόεδρος της ΦΙΦΑ τονίζει πως όσο βρίσκεται ο ίδιος στην προεδρία δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί κανένα ηλεκτρονικό βοήθημα παρά μόνο για την περίπτωση που πρέπει να ξεκαθαριστεί αν έχει επιτευχθεί γκολ ή όχι.

Αυτό σημαίνει πως είναι πιθανό το Διεθνές Συμβούλιο Κανονισμών Ποδοσφαίρου της παγκόσμιας ομοσπονδίας να εγκρίνει προσεχώς την τοποθέτηση είτε κάμερας στην εστία είτε τσιπ στην μπάλα, όχι όμως και τη χρήση του βίντεο, κατά της οποίας τάχθηκαν και στο πρόσφατο συνέδριο στην Κύπρο οι διαιτητές της ΟΥΕΦΑ.

«Αν καθιερωθεί αυτό το μέτρο, θα έχουμε ακόμη περισσότερες συζητήσεις απ’ όσες έχουμε ήδη. Σύντομα κάθε πλάγιο και κάθε κόρνερ θα εξετάζεται μέσω βίντεο. Είναι ανώφελο», ισχυρίστηκε ο Τόρστεν Κίνχεφερ, συνάδελφος του Μερκ στην Μπούντεσλιγκα. Με αυτή την άποψη συντάχθηκαν τόσο ο Φόλκερ Ροτ, πρόεδρος της Επιτροπής Διαιτησίας της Γ.Π.Ο., όσο και ο καθηγητής διαιτησίας Όιγκεν Στρίγκελ, κατά τους οποίους αυτό που απαιτείται είναι ακόμη πιο ενδελεχής εκπαίδευση των διαιτητών και μεγαλύτερη αυτοσυγκέντρωση εκ μέρους τους στους αγώνες.

Το χρήμα

Στην πάγια θέση της ΦΙΦΑ βρίσκουν καταφύγιο οι πλείστες ομοσπονδίες, στις οποίες φτάνουν παράπονα για διαιτητικές αποφάσεις και εισηγήσεις υπέρ της χρήσης τεχνολογικών υποβοηθημάτων (ακόμη και της κάμερας Hawk-Eye που χρησιμοποιείται στο τένις). Ωστόσο η αδιαλλαξία του Μπλάτερ δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη στο διηνεκές.

Ο λόγος είναι απλώς και τον κατονόμασαν τόσο ο Μερκ όσο και ο Πάκουλτ. «Το να παραιτούμαστε από βοηθητικά μέσα είναι πλέον ασύμφωνο με τις επιταγές της εποχής, διότι πλέον τα οικονομικά διακυβεύματα είναι πολύ μεγαλύτερα», επισήμανε ο Γερμανός διαιτητής και ο Αυστριακός τεχνικός συμπλήρωσε: «Στο ποδόσφαιρο επενδύονται πλέον τόσο μεγάλα κεφάλαια, ώστε είναι αδιανόητο να μην γίνεται συζήτηση επί τέτοιων θεμάτων και να μην δοκιμάζονται οι νέες τεχνολογίες».

Κοινώς, το χρήμα στο ποδόσφαιρο είναι υπερβολικά πολύ για να ανέχεται το (ανθρώπινο ή μη) λάθος αφ’ ης στιγμής υφίσταται η δυνατότητα αποτροπής ή διόρθωσής του. Και, ως γνωστόν, στην εποχή μας υπάρχει ένας χρυσός κανόνας: όποιος έχει το χρυσό φτιάχνει τους κανόνες...

ΜΠΕΡΝΤ ΧΑΪΝΕΜΑΝ*

Προφυλάξτε τις αρχές!

Η δουλειά των βοηθών διαιτητή είναι αναγνωρισμένα δύσκολη. Πρέπει ταυτοχρόνως να αναγνωρίσουν, να αξιολογήσουν και να ταξινομήσουν σωστά πολλά πράγματα. Κάθε ομοσπονδία κάνει προσπάθεια να εκπαιδεύσει τους διαιτητές και τους επόπτες και να τους προετοιμάσει για την αποστολή τους.

Αλλά στο συγκεκριμένο τομέα τα πράγματα είναι όπως με τα πέναλτι. Μπορείς να εξασκηθείς σ’ αυτά στην προπόνηση, αλλά η πράξη είναι εντελώς διαφορετική υπόθεση. Ένας παίκτης, ο οποίος άνευ πίεσης μπορεί να σημαδέψει 20 φορές συνεχόμενα το παραθυράκι της εστίας, ενδέχεται να δείξει νευρικότητα και να αστοχήσει παταγωδώς, όταν σ’ ένα κατάμεστο στάδιο εξαρτάται από το δικό του τελευταίο σουτ, αν η ομάδα του θα κερδίσει ή θα χάσει έναν τελικό.

Αν σουτάρει στα ουράνια, ουδείς θα σκεφτεί να προτείνει: «Ας τα πάρουμε όλα πίσω, ας ξαναδοκιμάσει το παλικάρι». Στην προκειμένη περίπτωση το ποδόσφαιρο ζει με μια προσωπική αναποδιά. Εξ ου και είμαι εναντίον της εισαγωγής του βίντεο. Προφυλάξτε τις αρχές! Γκολ, οφσάιντ, ελεύθερο, φάουλ πολλά επιμέρους σημεία αποδίδουν στο σύνολό τους την εικόνα του ποδοσφαίρου, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Αν αλλάξουν τα σημεία, θα είναι διαφορετική και η συνολική εικόνα. Η εισαγωγή ηλεκτρονικών βοηθημάτων -ανεξαρτήτως του πώς τελικά θα χρησιμοποιηθούν στην πράξη- μπορεί μεν να βοηθήσει σε ορισμένα σημεία, θα χαλάσει όμως το ποδόσφαιρο στην ευρύτερη επιφάνειά του. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.

*Ο Μπερντ Χάινεμαν ήταν διαιτητής στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998 και στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1996. Το συγκεκριμένο άρθρο του δημοσιεύτηκε στο γερμανικό περιοδικό “kicker”.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ