Η πολυεπίπεδη κρίση της FIFA

Οι εκλογές μόνο συναρπαστικές δεν ήταν. Υπήρχε μόνον ένας υποψήφιος, ωστόσο οι 203 εκπρόσωποι των ομοσπονδιών-μελών κλήθηκαν ένας-ένας μπροστά για να δώσουν την ψήφο τους. Ήταν μια μακρόσυρτη διαδικασία, διότι υπήρχαν μόνο δύο παραβάν και οι αξιωματούχοι περπατούσαν αργά και περήφανα. Στο τέλος ο Γιόζεφ Μπλάτερ έλαβε 186 από τις 203 ψήφους και επανεξελέγη πρόεδρος της FIFA για ακόμη μία, τελευταία τετραετία.

Η διαδικασία αποτέλεσε τον αντίποδα των προηγούμενων θυελλωδών ημερών-εβδομάδων-μηνών (βλέπε το παρατιθέμενο χρονικό), στη διάρκεια των οποίων ο Μπλάτερ είχε βρεθεί στριμωγμένος στα σχοινιά. Η συνέντευξη Τύπου της Δευτέρας είχε εξελιχθεί σ’ έναν λεκτικό αγώνα πυγμαχίας. Αρχικά ο 75χρονος Ελβετός εμφανίστηκε επιβλητικός και ισχυρός. «Η FIFAδεν περνά κρίση, απλώς έχουν εισχωρήσει κάποια διαβολάκια που θέλουν να τη βλάψουν», ισχυρίστηκε.

Ο Θεός με το αλάθητο

Ακολούθως ελίχθηκε περίτεχνα μεταξύ των αποριών για το πρόσφατο δώρο του (700.000 ευρώ) στην Concacaf. Όταν όμως τα ερωτήματα έγιναν καυτά, έμοιαζε με πυγμάχο αβοήθητο στο κέντρο της παλαίστρας, εξ ου και στο τέλος επέλεξε το δρόμο της φυγής. Ήταν μια δύσκολη στιγμή για τον πρόεδρο της FIFA, ο οποίος κρατά για τον εαυτό του το αλάθητο του Πάπα και εντός της παγκόσμιας ομοσπονδίας συμπεριφέρεται ως Θεός. Τέτοιος ήθελε πάση θυσία να μείνει και μετά από αυτήν την εκλογική διαδικασία -μεταξύ άλλων, γιατί ενδεχόμενη εκθρόνισή του θα τον καθιστούσε πολιτικά ως τον πρωταίτιο του χάους.

Ο Μπλάτερ αντιτάχθηκε με όλες τις δυνάμεις του, φημολογείται ότι προς τούτο χειραγώγησε ακόμη και την Επιτροπή Ηθικής, το μοναδικό αποκαλούμενο ελεγκτικό όργανο της FIFA. Μάρτυρες υποστήριξαν ότι την περασμένη Κυριακή στη δική του ανάκριση ήθελε να καθίσει στην έδρα των επιτρόπων! Το αποτέλεσμα γνωστό: απαλλάχθηκε όλων των κατηγοριών, ο μοναδικός αντίπαλός του για την προεδρία, ο Μοχάμεντ Μπιν Χαμάμ, διαγράφηκε (και μόνο με την υποψία διαφθοράς) και την Τετάρτη δεν του επετράπη καν να εισέλθει στο κογκρέσο!

Η κωλοτούμπα Ουόρνερ

Ακόμη πιο ενδιαφέρον ήταν ότι μέσα σε λίγες ημέρες ο Μπλάτερ κατάφερε με τρόπο μαγικό να επιστρέψει δυναμικά στην παλαίστρα, να θέσει νοκ άουτ τον αντίπαλό του και να στριμώξει στη γωνία τους επικριτές του. Ο Τζακ Ουόρνερ, ο οποίος είχε προαναγγείλει το ξέσπασμα ποδοσφαιρικού τσουνάμι με τις αποκαλύψεις του στην Επιτροπή Ηθικής, ανέβαλε με αστεία δικαιολογία τη συνέντευξη Τύπου, όπου θα προσκόμιζε αποδείξεις για τα σκάνδαλα, και κάλεσε τα μέλη της Ομοσπονδίας της Καραϊβικής να στηρίξουν τον Μπλάτερ! Γι’ αυτήν την κωλοτούμπα ο Ουόρνερ απαλλάχθηκε (όπως και άλλοι τρεις κατηγορούμενοι ομόλογοί του) από την κατηγορία της δωροδοκίας.

Ο Ουόρνερ προκάλεσε τοιουτοτρόπως αλγεινές εντυπώσεις. Μόλις αντιλήφθηκε ότι δεν μπορούσε να ρίξει τον Μπλάτερ, μεταπήδησε ξανά στο στρατόπεδό του, προκειμένου να μη διακινδυνεύσει τη θέση του στη FIFA. Ο γενικός γραμματέας Ζερόμ Βάλκε επιδόθηκε σε περίτεχνες μανούβρες αποφυγής των κατηγοριών για ενδεχόμενη διαφθορά στην ανάθεση του Μουντιάλ του Κατάρ και έλαβε στήριξη από τον Μπλάτερ.

Το φτηνό τρικ

Ανήμερα της επανεκλογής του ο Μπλάτερ έκανε μια επαναστατική πρόταση: εφ’ εξής για την ανάθεση των Παγκοσμίων Κυπέλλων να μην αποφασίζει η 24μελής Εκτελεστική Επιτροπή, αλλά οι 208 ομοσπονδίες-μέλη της FIFA! Μια κίνηση ματ, μία αληθινή μεταρρύθμιση;

Μάλλον, ένα φτηνό τρικ. Πρώτον, διότι ο Ελβετός αποτελεί υπόδειγμα αναξιοπιστίας (πλείστες δεσμεύσεις του έχουν μείνει στα λόγια), και δεύτερον, διότι τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση θα κληθεί να υλοποιήσει ο διάδοχός του, αφού επί προεδρίας του Μπλάτερ δεν πρόκειται να ανατεθεί άλλο Μουντιάλ (η επόμενη ψηφοφορία θα λάβει χώρα το 2019)!

Δεν το ήξεραν αυτό οι αξιωματούχοι της FIFA; Φυσικά και το γνώριζαν. Πλην όμως Άγγλων και Σκοτσέζων ουδείς εναντιώθηκε στην πραγματοποίηση των εκλογών. Τοιουτοτρόπως απέδειξαν ότι η παγκόσμια ομοσπονδία έχει τον ηγέτη που ταιριάζει απόλυτα στα στελέχη της. Έτσι τους αρέσει κι έτσι τον εξέλεξαν. Και μην τρέφετε την παραμικρή αμφιβολία: έτσι του αρέσει και του Μπλάτερ. Να είναι ο παντοδύναμος ηγέτης ενός διεφθαρμένου και (εξ ου) πειθήνιου ποιμνίου.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

20 Οκτωβρίου 2010: Οι Ρέινταλντ Τεμάρι (Ταϊτή) και Άμος Αντάμου (Νιγηρία), μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της FIFA, διαγράφονται προσωρινά ως ύποπτοι για διαφθορά. Κατηγορούνται πως ήταν πρόθυμοι να πωλήσουν τις ψήφους τους για την ανάθεση των Παγκοσμίων Κυπέλλων του 2018 και του 2022.

18 Νοεμβρίου 2010: Η Επιτροπή Ηθικής διαγράφει τον Αντάμου από κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα για μία τριετία, τον Τεμάρι για ένα χρόνο. Από αμφότερους αφαιρείται το δικαίωμα ψήφου στην ανάθεση των Μουντιάλ. Ποινές επιβάλλονται σε άλλους τέσσερις αξιωματούχους. «Όλες οι αμφιβολίες έχουν σβήσει», δηλώνει ο Ζεπ Μπλάτερ.

29 Νοεμβρίου 2010: Νέες μομφές δωροδοκίας εγείρονται εναντίον ακόμη τριών μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής: των Ρικάρντο Τεϊσέιρα (Βραζιλία), Νίκολας Λεόθ (Παραγουάη) και Ίσα Χαγιάτου (Καμερούν). Οι ανομίες τους φέρονται να έχουν λάβει χώρα πριν από χρόνια. «Η ζημία για το όνομα της FIFA είναι ήδη πολύ μεγάλη», δηλώνει ο Κλαούντιο Σούλσερ, επικεφαλής της Επιτροπής Ηθικής.

2 Δεκεμβρίου 2010: Ρωσία (2018) και Κατάρ (2022) λαμβάνουν για πρώτη φορά από τη FIFAτο χρίσμα για τη διοργάνωση Μουντιάλ.

6 Δεκεμβρίου 2010: Η εκλογή του Κατάρ γίνεται ολοένα και πιο ύποπτη, εκ νέου εμφανίζονται κατηγορίες δωροδοκίες. Ο αντιπρόεδρος της FIFA, Χούλιο Γκροντόνα, φέρεται -σύμφωνα με δημοσίευμα- να εισέπραξε από το Κατάρ 59 εκατομμύρια ευρώ. «Δεν έχω να πω το παραμικρό. Είμαι σχεδόν 80 χρόνων. Εξ ου και δεν θέλω ν’ ασχοληθώ με κάτι τέτοιο», αρκείται να δηλώσει.

8 Δεκεμβρίου 2010: «Πρέπει να βελτιώσουμε την εικόνα μας», εκτιμά ο Μπλάτερ.

4 Φεβρουαρίου 2011: Η Επιτροπή Εφέσεων της FIFA απορρίπτει την προσφυγή των Αντάμου και Τεμάρι.

10 Μαΐου 2011: Ο -πρώην πρόεδρος της αγγλικής ομοσπονδίας- Ντέιβιντ Τρίσμαν κατηγορεί τους Τεϊσέιρα, Λεόθ, Τζακ Ουόρνερ (Τρινιντάντ και Τομπάγκο) και Ουοράουι Μουκούντι (Ταϊλάνδη) ότι έθεσαν άνομες αξιώσεις πριν από την ανάθεση των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Η FIFA ξεκινά έρευνα του περιεχομένου της καταγγελίας.

25 Μαΐου 2011: Ο υποψήφιος πρόεδρος Μοχάμεντ Μπιν Χαμάμ καλείται να λογοδοτήσει ενώπιον της Επιτροπής Ηθικής. Ο Αμερικανός Τσακ Μπλέιζερ (μέλος της Ε.Ε. της FIFA) κατηγορεί για δωροδοκία αξιωματούχων σε συνεδρίαση της ομοσπονδίας της Καραϊβικής (10-11 Μαΐου) τόσο τον πρόεδρο της Ασιατικής Ομοσπονδίας όσο και τον υποστηρικτή του (και αντιπρόεδρο της FIFA), Τζακ Ουόρνερ (Τρινιντάντ και Τομπάγκο). Ο τελευταίος προαναγγέλλει αποκαλύψεις που θα προκαλέσουν ποδοσφαιρικό τσουνάμι.

27 Μαΐου 2011: Η Επιτροπή Ηθικής ξεκινά έρευνα κατά του Ζεπ Μπλάτερ, τον οποίο ο Μπιν Χαμάμ κατηγορεί ότι γνώριζε για τις πληρωμές σε μέλη της FIFA από την Καραϊβική, αλλά παρέμεινε άπραγος.

28 Μαΐου 2011: Αιφνιδίως ο Μπιν Χαμάμ αποσύρει την υποψηφιότητά του για την προεδρία.

29 Μαΐου 2011: Οι Μπιν Χαμάμ και Ουόρνερ διαγράφονται για 30 ημέρες ένεκα υποψίας διαφθοράς.

30 Μαΐου 2011: Ο Ουόρνερ εγείρει νέες κατηγορίες κατά του Βάλκε, ο οποίος σε mail του παραδεχόταν ότι το Κατάρ εξαγόρασε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022, και κατά του Μπλάτερ, τον οποίο μέμφεται ότι δώρισε στην Concacaf 700.000 ευρώ.

31 Μαΐου 2011: Η αγγλική ομοσπονδία ζητεί τη μετάθεση της προγραμματισμένης για την Τετάρτη εκλογής νέου προέδρου της FIFA, αλλά το αίτημά της απορρίπτεται με ψήφους 172-17.

Το παρασκήνιο για το Μουντιάλ στο Κατάρ

Αν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 διεξαχθεί κανονικά στο Κατάρ εξαρτάται κυρίως από την ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων που θα προσκομιστούν στη Ζυρίχη. Στη σημερινή της κατάσταση η FIFA είναι αδύνατον να επιμείνει σ’ ένα αποδεδειγμένα εξαγορασμένο Μουντιάλ. Νομικά η ανάκληση της ανάθεσης της διοργάνωσης είναι εφικτή, απαιτεί ωστόσο την ψήφο του 75% των αξιωματούχων της FIFA.

Σε περίπτωση που πάρει σάρκα και οστά το συγκεκριμένο σενάριο η FIFA δεν είχε τον πονοκέφαλο της διοργάνωσης ενός χειμερινού Παγκοσμίου Κυπέλλου, αφού οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες στον Κόλπο θα είναι μάλλον ανυπόφορες για τους ποδοσφαιριστές. Τα αγωνιστικά καλαντάρια στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα θα έπρεπε ν’ αλλάξουν σε αυτήν την περίπτωση. Επίσης σε περίπτωση αφαίρεσης του Μουντιάλ από το Κατάρ, η παγκόσμια ομοσπονδία θα έχει την ευκαιρία να διοργανώσει το τουρνουά σε ώρες πιο βολικές για την κινεζική αγορά, η οποία μεσοπρόθεσμα είναι η πιο ενδιαφέρουσα στην Ασία.

Ο Μπλάτερ προσωπικά ουδέποτε υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του Μουντιάλ στο Κατάρ. Εν τέλει όμως συμφιλιώθηκε με την ιδέα, δεδομένου ότι η Ασία ως αγορά είναι εξαιρετικά ελκυστική για τη FIFA και εγγυάται το πρέπον κέρδος για την παγκόσμια ομοσπονδία. Ωστόσο και οι Η.Π.Α., οι οποίες έχουν διοργανώσει μέχρι στιγμής μόλις ένα Μουντιάλ, είναι μια ποδοσφαιρική αγορά με δυναμική ανάπτυξης. Αν ο Μπλάτερ ταχθεί υπέρ νέας ψηφοφορίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022, θα μπορέσει να παρουσιαστεί και ως διδασκόμενος από τα λάθη του, ως κάποιος που είναι ικανός για μεταρρυθμίσεις και αγώνα κατά της διαφθοράς.

Οι σεΐχηδες του Κατάρ δεν φαίνονται πλέον να είναι πολύ σίγουροι για το Μουντιάλ τους. Εσχάτως μέλη της βασιλικής οικογένειας φέρονται να έχουν συναντηθεί πλειστάκις με τον Μπλάτερ, προκειμένου να του εκφράσουν την ανησυχία τους για τη διεθνή κριτική στον τόπο τους. Λέγεται ότι ο πρόεδρος της FIFA τους υποσχέθηκε την υποστήριξή του. Ως αντάλλαγμα ο βασιλικός οίκος έπρεπε να πιέσει τον Μπιν Χαμάμ να αποσύρει την υποψηφιότητα του για την προεδρία. Όπερ και εγένετο, αιφνίδια την περασμένη Κυριακή…

FIFA: Ένα κοινωφελές, ανεξέλεγκτο… νομισματοκοπείο!

Η κεντρική σάλα της συναγωνίζεται άνετα μια σκηνή Μουσικού Μεγάρου. Το εστιατόριο της θεωρείται ως ένα από τα πλέον πολυτελή της πόλης. Η έδρα της FIFA ευρίσκεται σε μία από τις πλέον αποκλεισμένες περιοχής της Ζυρίχης. Η θέα της είναι στραμμένη στην πόλη. Στο παραπλήσιο λιβάδι φτερουγίζουν πουλιά, στο βάθος υψώνονται επιβλητικές οι Άλπεις. Ουδεμία αμφιβολία, η FIFA έχει φροντίσει άψογα τις εγκαταστάσεις της. Υπάρχει άριστη εξήγηση γι’ αυτό: οι φόροι είναι άγνωστη λέξη για την ομοσπονδία, η οποία από νομικής άποψης θεωρείται -όπως και οι άλλες διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες στην Ελβετία- κοινωφελής οργανισμός.

Στον ισολογισμό αυτής της επιχείρησης δισεκατομμυρίων ως μεγαλύτερο κονδύλι της περασμένης τετραετίας προβάλει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 με 757 εκατομμύρια ευρώ. Σε αυτά αντιπαρατίθεται ωστόσο ένας τζίρος -από τηλεοπτικά και διαφημιστικά δικαιώματα- 897 εκατομμυρίων ευρώ! Με τα κέρδη του Μουντιάλ η FIFAχρηματοδότησε από το 2007 ως το 2010 εξελικτικά πρότζεκτ αξίας 556 εκατομμυρίων ευρώ. Γι’ αυτό ο Μπλάτερ παρουσιάζει ευάρεστα εαυτόν ως κάποιον που κόπτεται για την προώθηση του ποδοσφαίρου.

Αλώβητη εν μέσω κρίσης

Υπάρχουν ελάχιστοι που μπορούν να περνούν τόσο άνετα τα χρόνια της οικονομικής κρίσης από το 2007 όσο η παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία: «Η FIFA ξεπέρασε αλώβητη τις ταραχές και βγήκε ενισχυμένη μέσα από αυτές», σημείωνε το πρόσφατο πόρισμα της KPMG. Τα κέρδη αυξήθηκαν από τα 34 στα 140 εκατομμύρια ευρώ στο 2010. Χωρίς το παραμικρό πισωγύρισμα το αποθεματικό εκτινάχτηκε από τα 53 εκατομμύρια (2003) στα 900 εκατομμύρια (2010). Το ποσοστό ιδίου κεφαλαίου έφτασε πρόσφατα σχεδόν το 62%, η ρευστότητα άγγιξε τα 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Ω, ναι, η FIFA θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει ως τράπεζα.

Συνολικός τζίρος 4,2 δισ.

Για μη κερδοσκοπικό οργανισμό η συνάθροιση χρήματος στη FIFAείναι το λιγότερο προκλητική. Η ηγεσία της τη δικαιολογεί στη βάση της εξασφάλισης της οικονομικής ανεξαρτησίας της και αντικρούει κάθε κριτική με την επισήμανση ότι δεν μπορεί να υπάρξει ουδέν απόλυτο ανώτατο όριο για το αποθεματικό της.

Το διάστημα 2007-2010 το νομισματοκοπείο ονόματι FIFA παρουσίασε τζίρο 2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ βελτιώνοντας σε ποσοστό άνω του 60% την επίδοση της προηγούμενης τετραετίας και αυξάνοντας κατά 417 εκατομμύρια ευρώ το μπάτζετ της. Οι ομοσπονδίες-μέλη συντάσσονται ευχαρίστως με τον Μπλάτερ, αφού ωφελούνται απευθείας από αυτή τη βροχή χρημάτων. Για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 στη Βραζιλία η FIFA υπολογίζει -από τηλεοπτικά και διαφημιστικά δικαιώματα- έσοδα 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, ήτοι 210 περισσότερα απ’ ό,τι για το Μουντιάλ της Ν. Αφρικής.

Ύστατο, αλλά όχι ήσσονος σημασίας: εκτός από φόρους η παγκόσμια ομοσπονδία είναι απαλλαγμένη κι από οποιονδήποτε εξωτερικό έλεγχο βάσει της απελευθερωτικής διάταξης του 2006 για τις 50 διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες στην Ελβετία. Γι’ αυτό άλλωστε η παγκόσμια ομοσπονδία δίνει τον αγώνα κατά της διαφθοράς των αξιωματούχων της με την εκ των έσω στελεχωμένη Επιτροπή Ηθικής. Παράδοξο και γελοίο; Δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο στον υποκριτικά πλασμένο παράδεισο της Ζυρίχης…

Δημοσιεύτηκε στην ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ