Κοινοβουλευτικό πραξικόπημα του Ολάντ

του Λεωνίδα Βατικιώτη

Σοβαρά εκτεθειμένος εξέρχεται ο πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, από τη μάχη που έδωσε στη γαλλική εθνοσυνέλευση για να επιβάλλει ένα σύνολο αντεργατικών μέτρων, που παραπέμπει στα ελληνικά Μνημόνια. Η χρήση μάλιστα κι ανάλογων εργαλείων, πραξικοπηματικών δηλαδή μεθόδων, δείχνει ότι και στη Γαλλία τα (αντιδημοκρατικά) μέσα συνάδουν με τον (αντικοινωνικό) σκοπό, επιβεβαιώνοντας την ασυμβατότητα μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και δημοκρατίας.

Ο «νόμος Μακρόν», όπως πολύ σύντομα ονομάστηκε το πακέτο των αντεργατικών μεταρρυθμίσεων που πήρε το όνομά του από τον 37χρονο υπουργό Οικονομίας, μοιάζει με αντιγραφή και επικόλληση στη Γαλλία των μέτρων που εισήγαγε η Τρόικα στην Ελλάδα από το 2010 κιόλας. Η αιτιολογία που χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία για να νομιμοποιηθούν στη συνείδηση της κοινωνίας ήταν η αντιμετώπιση της ανεργίας που έχει ξεπεράσει το 10%. Εν συντομία απελευθέρωση των αγορών. Η καθαρά νεοφιλελεύθερη συνταγή που υιοθέτησε η σοσιαλιστική κατά τ’ άλλα κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς περιλαμβάνει: δυνατότητα στα μαγαζιά ν’ ανοίγουν 12 Κυριακές το χρόνο από 5 που λειτουργούν σήμερα, απελευθέρωση του επαγγέλματος του νομικού, του συμβολαιογράφου και των υπεραστικών λεωφορείων, ενώ επίσης περιορίζονται οι αρμοδιότητες των διαιτητικών θεσμών που μεσολαβούν μεταξύ μισθωτών κι εργοδοτών σε περίπτωση εργατικών διαφορών -μεταβολή που, όπως ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα, διευκολύνει την εργοδοσία, ενώ πιθανότατα επιβλήθηκε κατόπιν δικής της πρότασης.

Μέτρα κοινωνικής οπισθοδρόμησης

Τα θατσερικής έμπνευσης μέτρα προκάλεσαν ένα μικρό σεισμό στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών, με την Μαρτίν Ομπρί, την κόρη του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ, που ηγείται της αριστερής πτέρυγας του κόμματος να τα χαρακτηρίζει πολύ εύστοχα ως «κοινωνική οπισθοδρόμηση». Οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν εξ αιτίας και του βιογραφικό του εμπνευστή τους, υπουργού Οικονομικών, που είναι το νεώτερο μέλος της γαλλικής κυβέρνησης: με πολύχρονη προϋπηρεσία στον τραπεζικό οίκο Ρότσιλντ και εξειδίκευση στις εξαγορές και συγχωνεύσεις μεγάλων επιχειρήσεων αποτελεί την ενσάρκωση της πιο ακραίας χρηματοπιστωτικής κερδοσκοπίας… Ποιον να πείσει μετά για τις προθέσεις του;

Αντιδράσεις προήλθαν επίσης και από την δεξιά του UMP, που κατόπιν εισήγησης του Νικολά Σαρκοζύ φάνηκε απρόθυμη να δώσει τη θετική της ψήφο στην εθνοσυνέλευση. Με την αριστερή πτέρυγα των σοσιαλιστών να τα χαρακτηρίζει ως νεοφιλελεύθερα και τη δεξιά να αρνείται να τα ψηφίσει (για εντελώς μάλιστα μικροπολιτικούς λόγους, καθώς με αυτό τον τρόπο επεδίωκε να επιτείνει την αστάθεια της κυβέρνησης) κι αφού είχε προηγηθεί μια αντιπαράθεση στη Βουλή που διήρκεσε 200 ώρες, το πρωί της Τρίτης 17 Φεβρουαρίου συγκλήθηκε στο προεδρικό μέγαρο μια έκτακτη κυβερνητική σύσκεψη. Εκεί αποφασίστηκε για πρώτη φορά μετά από εννιά χρόνια να χρησιμοποιηθεί το άρθρο του συντάγματος 49.3 που δίνει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να νομοθετήσει, όταν δεν διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία. Κάτι αντίστοιχο με τις δεκάδες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που εκδόθηκαν στην Ελλάδα από τις μνημονιακές κυβερνήσεις για να θέσουν σε ισχύ εντολές της Τρόικας, παρακάμπτοντας την Βουλή, με την τελευταία να τίθεται σε ισχύ την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου για να δοθεί δίμηνη παράταση στη δανειακή σύμβαση, όπως ζήτησε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς από τους δανειστές.

Η επιλογή του Ολάντ να γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τη γνώμη της γαλλικής εθνοσυνέλευσης, των εκλεγμένων δηλαδή αντιπροσώπων του γαλλικού λαού, αποτελεί την πιο ηχηρή επιβεβαίωση της έλλειψης νομιμοποίησης που αντιμετωπίζουν ανάλογης έμπνευσης μέτρα, τα οποία επιδιώκουν να μεταφέρουν στις πλάτες των εργαζομένων την κρίση, επιβάλλοντας ένα καθεστώς απορρύθμισης στην οικονομία. Μοναδικό ζητούμενο αυτών των μέτρων είναι η βελτίωση των κερδών των επιχειρήσεων κι όχι η άνοδος των ρυθμών μεγέθυνσης της οικονομίας. Προοπτική που φαντάζει πιθανότατη σε ένα περιβάλλον ραγδαίας πτώσης των τιμών του πετρελαίου, των επιτοκίων και της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ έναντι των ανταγωνιστικών του νομισμάτων, ενώ ακόμη κανείς δεν έχει πείσει σε θεωρητικό επίπεδο ότι η κατάργηση των περιορισμών στις άδειες των δικηγόρων κι η συνακόλουθη πτώση των χρεώσεων τους μπορεί να συμβάλλει στην οικονομική μεγέθυνση, πέρα από την άνοδο των κερδών των εταιρειών που προσφεύγουν στις υπηρεσίες τους. Σε πρακτικό δε επίπεδο, η σημαντικότερη επίπτωση αυτών των μέτρων ενδέχεται να είναι η ύφεση, με βάση τουλάχιστον την πολύ πρόσφατη, κι εξόχως τραυματική, εμπειρία της Ελλάδας.

Την πραξικοπηματική επιβολή του «νόμου Μακρόν», που ουδέποτε έγινε νόμος, ακολούθησε πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης του Μανουέλ Βαλς από τη Δεξιά, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Παρότι ωστόσο ο Ολάντ φαίνεται να πέρασε και τον δεύτερο κάβο, κερδίζοντας την ψήφο εμπιστοσύνης, η ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης του να φέρει στην εθνοσυνέλευση κι άλλα τέτοια μέτρα προδικάζει νέες πολιτικές κρίσεις. Θέμα μηνών θεωρείται για παράδειγμα να έλθει για ψήφιση νόμος που θα περιορίζει την εργατική συμμετοχή σε επιχειρήσεις που απασχολούν άνω των 49 εργαζομένων. Νόμος που δέχεται τακτικότατα τη σφοδρή επίθεση των μεγάλων επιχειρήσεων, για χάρη των οποίων προφανώς θα νομοθετήσει η γαλλική κυβέρνηση.

Πιέσεις από ΕΕ

Θα περιορίζαμε ωστόσο πολύ την οπτική μας, αν τους υπαίτιους αυτής της σημαντικής κοινωνικής οπισθοδρόμησης που εξελίσσεται στη Γαλλία τους περιορίζαμε αποκλειστικά και μόνο στα Ηλύσια Πεδία, που πλέον αξιοποιούν το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε με αφορμή τη δολοφονική επίθεση στην εφημερίδα Charlie Hebdo, εναντίον του εσωτερικού εχθρού. Και οι ίδιοι άλλωστε οι Γάλλοι πολιτικοί που ανέλαβαν να νομοθετήσουν για χάρη των γαλλικών επιχειρήσεων, καταργώντας σχεδόν την αυτοτέλεια που παραδοσιακά χαρακτήριζε τους δύο ρόλους, πολλές φορές εμφάνισαν το «νόμο Μακρόν» ως παραχώρηση στις Βρυξέλλες και το αντίτιμο που κλήθηκαν να πληρώσουν λόγω της αδυναμίας τους να μειώσουν για πολλοστή φορά το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω του 3%. Η πραγματικότητα είναι πως εφέτος τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή το φθινόπωρο η διαδικασία αυστηρού κι εξονυχιστικού ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πλαίσιο αυτής της επιτήρησης σε επτά χώρες (μεταξύ των οποίων η Ιταλία, το Βέλγιο κι άλλες) δόθηκε κίτρινη κάρτα, με τη Γαλλία να βρίσκεται πιο κοντά απ’ όλες τις υπόλοιπες στην κόκκινη. Τελικά, η συμβιβαστική φόρμουλα που δόθηκε μετά από ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του Γάλλου πρωθυπουργού και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου η τελευταία υπέδειξε απροσχημάτιστα τις κοινωνικές δαπάνες (κονδύλια για την υγεία και τις συντάξεις) ως αιτία του δημοσιονομικού «κακού», μετέθετε για τον Μάρτιο τις κρίσιμες αποφάσεις στις οποίες περιλαμβάνεται ακόμη και το πρόστιμο! Την πρώτη χρονιά άλλωστε προβλέπεται και μια σχετική επιείκεια…  Έτσι, τώρα η γαλλική κυβέρνηση εμφάνισε την αντεργατική μεταρρύθμιση ως ένα μέσο εξευμενισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που βλέπουμε στη Γαλλία είναι σκηνές από τα «προσεχώς» μιας ταινίας που θα έχει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ετήσια βάση στο εξής, να αξιοποιεί στο έπακρο τις αλλαγές που εισήχθησαν με την οικονομική διακυβέρνηση, το ευρωπαϊκό εξάμηνο και τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, για να επιβάλλει στο εσωτερικό των κρατών μελών άγριες νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που συχνότατα δεν θα έχουν καν τη σύμφωνη γνώμη των κοινοβουλίων. Παρόλα αυτά θα ενσωματώνονται στο δίκαιο ακόμη και με πραξικοπηματικές μεθόδους, όπως συνέβαινε κατά κόρον στην Ελλάδα από το 2010 μέχρι πρόσφατα κι όπως έγινε στην Γαλλία τώρα, υπό την σκανδαλώδη ανοχή αν όχι την παρότρυνση της ΕΕ, παραβιάζοντας κατάφωρα το Σύνταγμα και τους νόμους…

Πηγή